Verstuikte enkel (enkelverzwikking): wat is het en wat kun je doen?

Een verstuikte enkel – ook wel een verzwikte enkel genoemd – ontstaat wanneer je je voet plotseling omzwikt. Dit gebeurt vaak bij een misstap, een ongelijke ondergrond of tijdens het sporten. Meestal zwikt de voet naar binnen en raken de buitenste enkelbanden opgerekt of ingescheurd. Soms hoor of voel je zelfs iets ‘knappen’. Binnen enkele uren kan de enkel dik en blauw worden door inwendig bloedverlies.

Wat gebeurt er bij een verstuiking?

Je enkel wordt normaal gesproken gestabiliseerd door:

  • Enkelbanden (binnen- en buitenkant)

  • Peesstructuren

  • Het gewrichtskapsel

Bij een verstuiking worden vooral de buitenste enkelbanden opgerekt of gedeeltelijk/volledig gescheurd. Dit veroorzaakt:

  • Zwelling en bloeduitstorting (blauwe verkleuring)

  • Pijn bij staan of lopen

  • Gevoel van instabiliteit

Oorzaken

Een enkelverstuiking ontstaat meestal plotseling, bijvoorbeeld:

  • Tijdens het sporten (plotselinge draai- of sprongbeweging)

  • Op een oneffen ondergrond (straat, stoep)

  • Bij een val of misstap

Wat kun je direct doen bij een verstuikte enkel?

Gebruik de RICE-methode (nu vaak PEACE & LOVE genoemd):

P – Protect (beschermen): voorkom verdere belasting
E – Elevation (hoog leggen): houd het been boven hartniveau
A – Avoid anti-inflammatories: gebruik NSAID's terughoudend (tenzij arts anders adviseert)
C – Compress: drukverband of elastische zwachtel aanleggen
E – Educate: goede voorlichting over herstel en bewegen

L – Load: zodra mogelijk, de enkel geleidelijk weer belasten
O – Optimism: blijf actief en positief betrokken bij je herstel
V – Vascularisation: lichte beweging bevordert doorbloeding
E – Exercise: gerichte oefeningen verbeteren kracht en coördinatie

Wanneer naar de fysiotherapeut?

Neem contact op met een fysiotherapeut:

  • Als je niet goed kunt steunen op de enkel na het koelen

  • Bij aanhoudende zwelling of pijn na een paar dagen

  • Als je het gevoel hebt dat je enkel instabiel blijft

  • Bij terugkerende verstuikingen of chronische klachten

Herstel van een enkelverstuiking

De hersteltijd hangt af van de ernst:

  • Lichte verstuiking: meestal binnen 1–2 weken weer normaal lopen

  • Matige verstuiking: volledig herstel binnen 4–6 weken

  • Ernstige verstuiking: herstel kan 8–12 weken duren; soms langer

In de meeste gevallen is fysiotherapie niet verplicht, maar wel sterk aan te raden, zeker als je:

  • (Top)sporter bent

  • Werkt in een fysiek belastend beroep

  • In het verleden al eens je enkel hebt verzwikt

Wat doet de fysiotherapeut?

De fysiotherapeut helpt je bij:

  • Beoordeling van de ernst van het letsel

  • Opstellen van een behandelplan gericht op belastbaarheid

  • Oefeningen voor spierkracht, stabiliteit en coördinatie

  • Loopadvies en eventueel tapen of bracen

  • Voorkómen van chronische instabiliteit

Samen werk je naar een volledig en veilig herstel, afgestemd op jouw doelen – of dat nu werk, sport of dagelijkse mobiliteit is.

Chronische enkelklachten voorkomen

Na een enkelverstuiking blijft bij 20–40% van de mensen een gevoel van instabiliteit bestaan. Dit kan leiden tot:

  • Regelmatig opnieuw zwikken

  • Verminderde kracht en coördinatie

  • Beperking in werk, sport of dagelijkse activiteiten

Goede revalidatie is cruciaal om deze klachten te voorkomen. Train je enkel op stabiliteit en kracht. Stop niet zodra de pijn weg is – vaak begint de echte revalidatie dan pas.

Tips om een nieuwe enkelverstuiking te voorkomen

✅ Draag goed passende, stevige schoenen
✅ Train de spieren rond de enkel regelmatig
✅ Oefen met balans- en coördinatieoefeningen
✅ Gebruik brace of tape bij risicovolle sportactiviteiten – bij voorkeur tijdelijk
❌ Vermijd langdurig bracegebruik, om verslapping te voorkomen
❌ Een gewone zwachtel biedt géén actieve bescherming bij sport

Hulp nodig bij herstel of revalidatie?

Bij Fysio- en Manuele Therapie Korte Hoefstraat hebben we jarenlange ervaring met enkelklachten – van acute verstuikingen tot chronische instabiliteit. We helpen je snel, verantwoord en duurzaam terug naar werk, sport en dagelijks functioneren.